Syndrom chorego budynku

Zagadnienie, o którym dziś napiszę, wiąże się mocno z tematem wentylacji i nowoczesnego budownictwa. Chodzi bowiem o przykre skutki zmniejszania strat ciepła na drodze wentylacji poprzez zmniejszanie wydajności wentylacji.

Syndrom chorego budynku tak naprawdę wiąże się nie z chorym budynkiem jako takim, a raczej z kiepskim samopoczuciem mieszkańców lub użytkowników (bo pojawia się zwłaszcza w budynkach komercyjnych, takich jak np. nowoczesne biurowce).

Syndrom chorego budynku – objawy

Syndrom chorego budynku powoduje u jego mieszkańców lub użytkowników szereg nieprzyjemnych objawów, takich jak między innymi:

• podrażnienie błon śluzowych, utrudnione oddychanie,
• bóle głowy, zawroty głowy, omdlenia,
• uczucie przemęczenia,
• mdłości.

W większości przypadków te objawy ustępują po zmianie miejsca przebywania, co przyczyniło się w znaczący sposób do zidentyfikowania, że ich przyczyną, było miejsce pracy lub miejsce zamieszkania.

A wszystko wzięło się ze zbyt niskiej jakości powietrza wentylacyjnego.

Przyczyny syndromu chorego budynku

Jednym ze zidentyfikowanych przyczyn pojawienia się syndromu chorego budynku w USA był… kryzys naftowy lat 1970-tych. Wskutek tego kryzysu i podjętych działań mających na celu zmniejszenie zużycia energii w budynkach, ASHRAE (amerykańskie stowarzyszenie inżynierów branży grzewczej, chłodniczej i klimatyzacyjnej) zaproponowało w 1973 r. w kolejnym wydaniu normy dotyczącej wentylacji zmniejszenie normatywnej ilości powietrza wentylacyjnego na osobę. Do tej pory wynosiło ono 10 CFM (stóp sześciennych na minutę), czyli ok. 17 m³/h. Po zmianie ta ilość spadła o połowę, do 5 CFM (ok. 8,5 m³/h).

W Polsce oczywiście amerykańskie normy branżowe nie obowiązywały, ale doczekaliśmy się też świetnego przykładu wieżowca z syndromem chorego budynku. Mam tu na myśli Intraco II (obecnie Oxford Tower) wybudowane na przełomie lat 70. i 80. w centrum Warszawy. Częste omdlenia pracowników doprowadziły do przeprowadzenia ekspertyzy, która wskazała jako przyczynę zbyt małą wydajność wentylacji.

Jeśli chodzi o konkretne czynniki, które wpływają na powstanie syndromu chorego budynku, mogą to być czynniki fizyczne, chemiczne lub mikrobiologiczne, takie jak między innymi:

• grzyby, pleśnie i drobnoustroje, w szczególności będące efektem zwiększania wilgotności powietrza poprzez rozpylanie wody w centrali wentylacyjno-klimatyzacyjnej,
• rozpuszczalniki i formaldehyd ulatniające się z mebli, farb i lakierów, wykładzin,
• dwutlenek węgla, wysoka wilgotność powietrza, zjonizowanie powietrza.

Z punktu widzenia działania instalacji wentylacyjno-klimatyzacyjnej, wszystko praktycznie sprowadza się do dwóch kwestii: niewłaściwej ilości świeżego powietrza dostarczanego do wnętrza budynków, oraz jego zanieczyszczenia. W odróżnieniu od instalacji wentylacyjnych w domach, instalacje w budynkach komercyjnych powtórnie wykorzystują zużyte powietrze pobrane z pomieszczeń, jedynie dodając do niego świeże powietrze z zewnątrz.

Jak uniknąć tego syndromu?

Jeśli chodzi o wybór miejsca pracy, to tak naprawdę po stronie pojedynczego użytkownika budynku (pracownika danej firmy) niewiele można zrobić. Dotyczy to zwłaszcza budynków pozbawionych możliwości otwierania okien (albo pomieszczeń pozbawionych w ogóle okien).

W przypadku domów mieszkalnych, możliwości mamy znacznie większe. Przede wszystkim chodzi o zapewnienie instalacji wentylacyjnej o odpowiedniej wydajności. Najlepiej takiej, która na co dzień będzie pracować ze zmniejszoną wydajnością w stosunku do maksymalnych możliwości. Wtedy w razie takiej potrzeby będzie można na jakiś czas zwiększyć intensywność wymiany powietrza, gdy np. suszymy w domu pranie albo mamy gości (gdy potrzebujemy wywietrzyć wilgoć, dym papierosowy, itd.).

Wcale nie jest tak, że dla zdrowia mieszkańców w budynku konieczne jest otwieranie okien i częste wietrzenie — to powinno być bowiem zadaniem wentylacji.

Więcej na temat wentylacji, wilgoci i wilgotności, znajdziesz w dziale o ogrzewaniu. Jeśli temat syndromu chorego budynku Cię bardziej zainteresował, polecam Twojej uwadze artykuł w serwisie muratorplus.pl.