Dom autonomiczny

Dom autonomiczny to budynek mieszkalny, który do funkcjonowania nie wymaga dostarczenia z zewnątrz energii elektrycznej, ciepła, paliwa do ogrzewania, ani wody. Jednocześnie nie wymaga podłączenia do kanalizacji ściekowej i burzowej. Spełnia zatem wszystkie swoje funkcje bez potrzeby korzystania z zewnętrznej infrastruktury, od której jest niezależny. W literaturze funkcjonuje także niekiedy jako dom zeroenergetyczny (nie wymaga dostarczenia energii z zewnątrz) a w niektórych przypadkach jako dom plusenergetyczny (produkuje nadwyżkę energii, która jest odsprzedawana do sieci).

Ze względu na niezależność od dostaw wody i energii z zewnątrz, dom autonomiczny jest tani w utrzymaniu. Jednocześnie, pozwala na funkcjonowanie w razie awarii sieci dystrybucji energii elektrycznej lub gazu czy wodociągów. Nawet w przypadku takiej awarii, spowodowanej przez np. klęski żywiołowe czy strajki, wszystkie systemy niezbędne dla funkcjonowania takiego domu mogą dalej pracować.

Konieczność zaopatrzenia domu w własne źródło energii, energooszczędne wyposażenie i zmniejszenie zużycia ciepła do ogrzewania, powoduje zwiększenie kosztu takiego budynku w stosunku do tradycyjnego budownictwa. Dodatkowy koszt wynika w szczególności z wysokich cen ogniw fotowoltaicznych, turbin wiatrowych i akumulatorów. Pozostałe elementy wyposażenia domu autonomicznego coraz częściej wykorzystywane są również w zwykłych budynkach. W szczególności dotyczy to własnego ujęcia wody i przydomowych oczyszczalni ścieków, stosowanych w domach jednorodzinnych budowanych z dala od infrastruktury wodnokanalizacyjnej.

W naszym klimacie najwięcej energii budynki zużywają na ogrzanie pomieszczeń. Z tego względu dążenie do energetycznej autonomii budynku oznacza w pierwszej kolejności konieczność zmniejszenia strat ciepła z budynku. Dokonuje się tego w następujący sposób:

• poprzez zwiększenie grubości izolacji ścian i dachu lub poprawę ich parametrów (stosowanie materiałów o niższym współczynniku przewodzenia ciepła),
• stosowanie izolacji ścian fundamentowych lub ocieplonych fundamentów płytowych,
• wykorzystanie okien o obniżonych współczynnikach przenikania ciepła,
• wbudowywanie dużych przeszkleń w południowej elewacji (zwłaszcza okien nieotwieralnych, o większej powierzchni przeszklenia, lepszych parametrach cieplnych i niższej cenie), co pozwala na pozyskiwanie dużych ilości ciepła w sezonie zimowym,
• niekiedy również stosowanie ruchomych izolacji cieplnych w celu docieplania okien na noc, np. rolet lub żaluzji,
• zacienianie okien dużymi okapami dachu lub w inny sposób (markizy, pergole, drzewa liściaste), co zabezpiecza przed przegrzewaniem pomieszczeń w lecie,
• stosowanie systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacją), który obniża straty ciepła w drodze wentylacji.

Powyższe zasady stosowane są również w tzw. budynkach pasywnych. Standard domu pasywnego jest mocno wyśrubowanym standardem energooszczędności. Taki dom do celów ogrzewania pomieszczeń zużywa dziesięciokrotnie mniej energii, niż typowe budowane dziś budynki.

Zalety budownictwa autonomicznego

Niezależność od zewnętrznej infrastruktury oznacza zdecydowane obniżenie kosztów eksploatacji budynku. Stosowanie nowoczesnych systemów powoduje również zwiększenie komfortu, co wynika między innymi z wykorzystania:

• wentylacji mechanicznej, która zapewnia odpowiednią wymianę powietrza i jego właściwą wilgotność przez cały rok (bez konieczności otwierania okien i wietrzenia),
• systemów grzewczych nie wykorzystujących grzejników (ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie nadmuchowe), co umożliwia dowolną aranżację pomieszczeń, obniża ilość cyrkulującego w powietrzu kurzu a także poprawia komfort cieplny przy niższej temperaturze w pomieszczeniach (w przypadku zastosowania ogrzewania podłogowego),
• lepszej izolacji ścian i lepszych okien, dzięki czemu nie odczuwa się zimna przy przebywaniu w pobliżu okien i ścian zewnętrznych (wewnętrzna powierzchnia ścian ma wyższą temperaturę), a także unika się kondensacji pary wodnej na ścianach.

Niezależności od dostaw energii z zewnątrz zapewnia również większe bezpieczeństwo i pozwala na komfortowe mieszkanie w budynku w razie awarii gazociągu, wodociągu czy najbliższej stacji transformatorowej.

Kolejne strony artykułu: strona 1 strona 2 strona 3